De meest voorkomende vorm van zwerfvuil
Foto
Quizvraag: wat is de meest voorkomende vorm van zwerfvuil?
Antwoord: sigarettenpeuken.
Wereldwijd worden er naar schatting vier en een half biljoen achteloos weggegooid. Ze remmen de groei af van planten, en doden vogels en vissen. Zo schadelijk zijn peuken.
Veerle Vandersickel, een vrijwilligster van MOW (Milieufront Omer Wattez), kon het aantal peuken op straat niet meer aanzien. In september ging ze aan de slag in Gavere. In amper een paar uurtjes tijd, raapte ze in haar eentje meer dan 3.000 peuken op risicoplekken. De foto's spreken voor zich.
Een zwerfvuilraper die bijna 500 peuken per uur scoort? Het is haast niet te geloven, maar toch is het zo. Peuken vind je immers overàl: op straat, in parken, in bermen en riolen. Hoe dat komt? Omdat ze achteloos weggegooid worden.
Concrete cijfers maken veel duidelijk. Dit is het resultaat van een paar uurtjes rapen in Gavere op vrijdag 4 september:
- 307 peuken bij een bushokje op de markt .
- 221 tussen twee bushaltes.
- 300 peuken bij een frituur.
- 322 peuken nabij Scheldestraat.
- 100 peuken bij de kerk.
- en dan werden de peuken in de riolering nog niet meegeteld ...
Niet alleen vuil, ook schadelijk.
De omvang en ernst van het probleem wordt stevig onderschat. Peuken zijn niet alleen vuil maar ook enorm schadelijk, vooral als ze niet in een asbak maar in het milieu belanden. Een sigarettenfilter bestaat uit synthetisch polymeer - zeg maar plastiek - dat niet biologisch afbreekbaar is. Daaraan worden ook weekmakers toegevoegd, dit zijn additieven die gebruikt worden om kunststoffen zacht en flexibel te maken. Weekmakers komen geleidelijk vrij uit het materiaal waarin ze zijn verwerkt en de meeste zijn schadelijk voor de gezondheid.
Bovendien bevatten de filter en de resttabak grote hoeveelheden toxische stoffen die vrijkomen wanneer ze in contact komen met (regen)water.
Quizvraag: hoeveel liter water kan één peukje verontreinigen?
Antwoord: 1.000 liter.
Door de inwerking van het zonlicht vallen peuken op den duur uiteen in kleine deeltjes, die door de wind worden verstrooid en zowel in de bodem als in het water terechtkomen. Uit een recent onderzoek blijkt dat peuken de groei van planten afremmen en in de maag van vogels en vissen terechtkomen, wat dodelijk is voor de dieren. Onlangs is er een foto viraal gegaan van een moeder die haar jong een peuk voederde (https://www.unilad.co.uk/animals/baby-bird-fed-cigarette-butt-after-people-treat-beach-like-ashtray/). Wanneer de restanten van peuken in waterlopen of de zee belanden kunnen ze ook worden ingeslikt door vissen en andere organismen.Uiteindelijk belanden de schadelijke stoffen via de voedselketen ook op uw bord. Bon appetit.
Om het probleem aan te pakken zijn maatregelen nodig, om te beginnen sensibilisering en correcte informatie. Want nog steeds bestaan hardnekkige misverstanden.
Quizvraag: waarom denken veel rokers onbewust dat filters biologisch afbreekbaar zijn?
Antwoord: omdat filters bruin zijn.
Bruin is immers een kleur die vaak voorkomt in de natuur. Denk bijvoorbeeld aan herfstbladeren of modder. Mochten filters blauw of paars zijn, dan zouden ze veel meer opvallen.
Ronaldo of Messi?
We weten waar het peukenprobleem het grootst is: nabij nachtwinkels en horecazaken, bij haltes van het openbaar vervoer en op publieke rust- en ontmoetingsplaatsen zoals banken in parken. Juist daar kan grote winst worden geboekt door het plaatsen van asbakken of vuilbakken met asbakcompartimenten. Dat is in de eerste plaats een taak voor de overheid, maar ook geestige privé-initiatieven kunnen helpen. Gebruik bijvoorbeeld je peuk om te stemmen voor de beste voetballer: Ronaldo of Messi (zie foto)?
Zouden we sigarettenfilters niet beter verbieden? Ze geven een vals gevoel van veiligheid want filtersigaretten zijn niet minder schadelijk voor rokers dan roltabak.
Repressief optreden kan natuurlijk ook. Een peukje weggooien komt je in Lissabon op een boete van €1.500 te staan ... Daarbij vallen de Kortrijkse gasboetes tot 55 euro in het niet.
De overheid kan een milieubelasting op sigaretten overwegen. De taks die nu op sigaretten wordt geheven,wordt niét aangewend voor het opruimen van peuken. Daar mag de belastingbetaler voor opdraaien, of die nu rookt of niet. Pas het principe toe dat de vervuiler betaalt.
Een schoonmaakactie door de overheid en/of vrijwilligers is een prima idee, zeker als de peuken daarna op een goed zichtbare plaats worden tentoongesteld zodat niemand nog naast het probleem kan kijken.
In Gavere zal de lokale werkgroep van MOW enkele acties ondernemen. Ben je zelf ook afkomstig van Gavere en wil je helpen? Of voel jij je ook geroepen om het peukenprobleem aan te pakken in jouw gemeente? Stuur dan een e-mail naar info@milieufrontomerwattez.be voor meer informatie en ondersteuning.
Meer weten?
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/07/22/sigarettenpeuken-hinderen-de-groei-van-planten/
Green, A.L.R., Putschew, A., Nehls, T., 2014. Littered CB as a source of nicotine in urbanwaters. J. Hydrol. 519, 3466–3474.
Cigarette butts have adverse effects on initial growth of perennial ryegrass(gramineae: Loliumperenne L.) and white clover (leguminosae: Trifoliumrepens L.) Ecotoxicology and Environmental Safety 182.
Araújo, M.C.B., Costa, M.F., 2019. A critical review of the issue of cigarette butt pollutionin coastal environments. Environ. Res. 172, 137–149.