Wie helpt je door het bos de bomen te zien?

Weinigen weten dat niet alleen landbouwers, maar ook bosbouwers op veel steun en subsidies kunnen rekenen. Waarom dan geen bos planten als je nog ergens een lap grond liggen hebt? Maar waar kan je terecht voor subsidies? Tijd voor een overzicht om door het bos de bomen te zien.

Tekst: Willem Dhaenens Foto’s: Johan De Meester

De Vlaamse overheid streeft ernaar om 10.000 ha bos aan te planten tegen 2030. Als tussenstap stelde het Departement Omgeving 4.000 ha tegen 2024 voorop. Helaas blijkt nu amper een derde binnen bereik te liggen, geeft de minister toe. We moeten dus hopen op de gemeenten en de particulieren.

Om een bos aan te planten heb je een vergunning nodig, hulp bij de beheerwerken, en … graag ook wat subsidies. Maar tot wie kan je je wenden? Wij lijsten enkele instanties en organisaties op die de bosbouwer een handje toesteken.

Agentschap Natuur en Bos

Al vanaf 0,10 ha (1.000 m2) kan je terecht voor steun bij https://natuurenbos.vlaanderen.be/subsidies.

Bos+

In 1970 werd de Vlaamse Bosbouwvereniging boven de doopvont gehouden, later omgedoopt tot BOS+. De helft van het budget gaat naar projecten in drie Afrikaanse en in drie Zuid-Amerikaanse landen. De andere helft is bestemd voor bebossing in Vlaanderen. Bij BOS+ krijg je voor een nieuw bos van minimum 0,5 ha een bedrag van € 7.000/ha. Maar je mag geen subsidies bovenop elkaar stapelen.

We gingen praten met Bert De Somviele, coördinator. 'Wij zijn de laatste jaren flink gegroeid. Dat toont aan dat er nu meer aandacht is voor thema’s als klimaatcrisis, biodiversiteitsverlies, bevordering van een gezonde omgeving, houtproductie, … Het bos is de het einddoel van dit alles. Onze fondsen komen uit Europa, de federale staat en de regionale overheid. In Congo hebben we een project lopen waarbij enkele dorpen met amper 2000 inwoners 80.000 ha bos beheren. Dat terwijl 6 miljoen Vlamingen slechts over 140.000 ha bos beschikken … Sinds 2008 werken we ook veel samen met bedrijven. Enerzijds voor de sponsoring, anderzijds omdat je de bedrijfswereld moet meekrijgen voor fundamentele veranderingen.'

De Bosgroepen en BOOST

10 vzw’s, die elk in een andere Vlaamse regio actief zijn, vormen samen De Bosgroepen. Zij vieren dit jaar hun 25-jarige bestaan. Met 15.000 leden beheren De Bosgroepen samen 60.000 ha bos. Zij krijgen advies op maat en hulp bij onder meer administratie en beheerwerken. Je wordt gratis lid via www.bosgroepen.be. De Bosgroepen staan klaar voor iedereen met bosplannen en zetten ook sterk in op bosuitbreiding. Zowel particulieren als bedrijven en gemeentebesturen kunnen daarvoor bij De Bosgroepen terecht. Zij helpen met de vergunningen en subsidies, en maken het plantplan op. Dat is van het grootste belang: waar komen welke bomen, welke soorten passen op die specifieke bodem en hoe volg je de aanplanting op?

Om bosuitbreiding een flinke duw in de rug te geven, richtten de Oost-Vlaamse Bosgroepen BOOST op. Dit fonds voorziet een toelage voor projecten van particuliere bebossers op private gronden. Deze winter werden 130.000 bomen aangeplant, waarvan 29.000 met BOOST.

Je eigen bos? Ga snel naar de website www.boostvoorbos.be en dien je aanvraag in vóór 30 april 2023. Lene Van Langenhove van de dienst communicatie legt uit waarom: ‘Particulieren maken kans op een toelage tot € 25.000 per hectare. De voorbije drie jaar plantte BOOST al meer dan 14 ha bos aan. BOOST kiest overigens resoluut voor pure bosuitbreiding, en niet voor compensatie van eerdere ontbossingen. Het fonds krijgt middelen van onder meer de Provincie en rekent ook op steun van burgers die mee willen zorgen voor een groener en gezonder Oost-Vlaanderen. Iedereen kan een gift doen aan het fonds. Vanaf € 40 geniet je trouwens van fiscaal voordeel. Elke euro wordt besteed aan nieuw, klimaatrobuust bos in onze streek.'

De ervaring van een kersverse boseigenaar

Op een stuk grond dichtbij de dorpskern in Zevergem heeft Karel Dedain eind 2020 een bos aangeplant met behulp van het BOOST-project van Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen. Hij ontsluiert voor ons de wieg waarin een pril bos het levenslicht zag.

‘Als gitaarbouwer heb ik een grenzeloos respect voor hout. Dit ongelooflijk veelzijdige materiaal deed me al langer dromen van een eigen bos. Nu bezit onze familie een terrein van een oude steenbakkerij van 2 ha. In 2014 werd al op 1,4 ha een bos met zo’n 3.000 bomen aangeplant door mijn tante. Mijn perceel ernaast van 6.000 m² was toen nog als weiland in gebruik. In november 2020 brachten we daar verandering in door met familie en vrienden 1.500 plantjes in de grond te zetten. Een paar dagen voordien had een grondboormachine in opdracht van BOOST de plantgaten geboord. We selecteerden het plantgoed uit een lijst met ± 15 inheemse soorten.’

Hoe stelt jouw ‘babybos’ het vandaag, Karel?

‘Door de uitzonderlijk droge zomer van 2022 zijn er wat plantjes doodgegaan. Pas in de lente zullen we zien hoeveel boompjes het bijltje erbij hebben neergelegd. De beukjes zijn deels dood, maar midden januari droegen de elzen al katjes. Als iemand een weesboom heeft staan in zijn tuin, mag hij hem hier komen inplanten, na afspraak. En als er te veel uitval is kan een gedeeltelijke heraanplant gebeuren met advies en begeleiding van de Bosgroep.’

Op welke vorm van ondersteuning kon je rekenen vanuit de Bosgroepen en het project BOOST?

‘Als je een terrein ter beschikking hebt, dan kunnen zij letterlijk álles doen om je bosdroom waar te maken. Zij boden aan om de gaten te boren en gingen op zoek naar een geschikte aannemer voor de aanplant zelf. Ik wou zelf tot max € 5000 aan de aanplanting besteden, maar de toelages van BOOST dekten alle kosten. Je kan tot € 25.000 subsidie krijgen per hectare.'

Heb je al reacties gekregen van omwonenden?

'Het prille bosje is vrij toegankelijk en mensen komen er graag een kijkje nemen. Als iemand een grondige hekel heeft aan het Steenbakkersbos zou dat voordien al duidelijk geworden zijn. Neen, de mensen in Zevergem beseffen ook dat een nieuw bos het oude dorp nieuw leven inblaast.'

Bedankt voor dit gesprek, Karel, en … bedankt voor dit beeldig betoverend bos!